EDITORYAL— Party list, tingog ba gyud sila?

Naproklamar na kagahapong adlawa, Mayo 19, 2025 sa Comelec ang 52 ka mga napiling party-lists. Sila ang mga morepresentar sa nagkadaiyang mga gitawag og marginalized sector sa nasud .

Dunay duha ka party-list sab nga nakadaog apan wala maapil sa giproklamar tungod kay dunay pending nga petisyon batok kanila. Kini ang Duterte Youth ug ang Bagong Henerasyon party-lists.

Ang Ubos Balay Balauranan adunay 63 ka pwesto para sa mga party-list representatives. Ang Duterte Youth nga nakakuha sa ikaduhang pwesto dunay tulo ka nominees nga unta makalingkod ug usa sab sa BH, apan agdon pa ang resulta sa disqualification case batok kanila.

Kaning party-list system nalatid kini sa Konstitusyon sa Pilipinas nga ang tumong mao ang paghatag og patas nga representasyon para sa tanan, apil ang mga marginalized sector nga dili maapil og hisgut sa mga kongresistang pinili gikan sa ilang mga distrito.

Kini nga mga sektor makita sa bisan asang dapit sa nasud, apan walay nirepresentar kanila diha sa hawanan sa Ubos Balay Balauranan. Mao nga dili sila maapil sa mga kalamboan , mga programa sa gobiyerno ug uban pa tungod kay kumon sila sa tanang lugar.

Pananglitan kining mga mag-uuma, mga magtutudlo , mga kabataan, mananagat, mga gwardiya, construction workers, seafarers, ug daghan pang uban.

Duna silay mga yangungo may kalabotan sa ilang sitwasyon, mga yangungo o trabaho apan dili mahatagan og atensyon sa mga elected district representatives diha sa Ubos Balay Balauranan kay nakatutok ang ilang mga programa ug plataporma sa tanang konstituwente.

Maayo unta og kining mga nakadaog karon, mga tinud-anay silang tingog sa maong mga marginalized sectors ug dili lang pangpuno-puno sa boto kun dunay mga kontrobersiyang kinahanglang solusyonan pinaagi sa botohay sama anang mga impeachments.